Cách phân biệt chậm phát triển với tự kỷ và tăng động Giáo dục Khai Tâm

Trẻ chậm phát triển thường hạn chế nhiều các kỹ năng cơ bản và có chỉ số IQ nhỏ hơn 70, con cần sự hỗ trợ đặc biệt từ bố mẹ và người khác để có thể phát triển và hòa nhập với những người xung quanh. Nhiều bậc phụ huynh thường nhầm lẫn chậm phát triển với tự kỷ và tăng động. Bố mẹ cần hiểu rõ những dấu hiệu của trẻ chậm phát triển và phân biệt được với 2 hội chứng này để chăm sóc con đúng cách hơn.

Phân loại trẻ chậm phát triển và dấu hiệu nhận biết theo từng cấp độ

Trẻ chậm phát triển được phân thành 4 cấp độ và mỗi cấp độ sẽ có từng dấu hiệu nhận biết khác nhau.

Mức độ nhẹ

IQ từ 50-69
Tư duy: trẻ kém thông minh và có kết quả học tập kém hơn so với các trẻ bình thường. Khả năng sáng tạo, tổng hợp thông tin và kiến thức của con không tốt
Hành vi: Ở mức độ nhẹ thì cảm xúc của con khó phân biệt được với trẻ bình thường. Nhưng nếu cách giáo dục không phù hợp, trẻ có thể sẽ dễ phát sinh những hành vi lệch lạc, thiếu suy nghĩ
Cảm xúc: Con không có tính tự lập, phụ thuộc vào người khác và không đủ năng lực để tự giải quyết vấn đề cá nhân

Mức độ vừa

IQ từ 35 – 49
Tư duy: Không nhận biết được chữ cái và con số. trẻ có thể nói được 1 số từ vựng nhưng rất hạn hẹp so với trẻ bình thường. Ngoài ra trẻ cũng gặp khó khăn rất lớn trong việc ghi nhớ, thường nói trước quên sau, lẫn lộn việc này
Hành vi: Trẻ có các hành vi bất thường như chỉ thích chơi một mình, lầm lì, ít giao tiếp với người khác hoặc lại quá hung hăng và thường bị nhầm thành chứng tăng động
Cảm xúc: Không ổn định, biến đổi nhanh giữa các cảm xúc khác nhau

Mức độ nặng:

IQ từ 21-34
Tư duy: khả năng ngôn ngữ và tư duy rất hạn chế. Chỉ nhận biết được những thứ quen thuộc và không thể hoặc rất khó để nhận thức được các kiến thức mới
Hành vi: Thích với một mình hoặc chỉ chấp nhận chơi cùng người hay tiếp xúc với mình như bố hoặc mẹ. Chỉ thực hiện được một số hành vi nhất định và không phát triển thêm được nữa
Cảm xúc: Trẻ ít khi biểu hiện cảm xúc và không phân biệt được cảm xúc của người khác

Trẻ chậm phát triển ở mức độ nặng chỉ thích chơi một mình, không giao tiếp với người khác

Mức độ rất nặng

IQ <20
Tư duy: Trẻ hầu như chỉ nói được 1 số từ cơ bản hoặc không có ngôn ngữ. Tư duy cực kì hạn chế, chỉ nhận thức được về bản thân lờ mờ, không có khả năng học được các kiến thức mới
Hành vi: Chỉ thể hiện một số hành động bản năng, hoàn toàn không quan tâm đến người khác hay môi trường xung quanh
Cảm xúc: Trẻ chỉ có khả năng thể hiện cảm xúc cơ bản của con người nhưng không biết cách diễn đạt cụ thể. như đói hoặc khó chịu sẽ la hét, đánh đập đồ vật xung quanh.
Trẻ chậm phát triển ở mức độ năng thường xuất hiện các dị dạng trên cơ thể hoặc ở hệ thống thần kinh, hệ thống xương,...

Cách phân biệt giữa chậm phát triển, tự kỷ và tăng động

Chậm phát triển, tự kỷ và tăng động đều là những dạng rối loạn có liên quan đến hệ thần kinh, vì vậy một số bậc phụ huynh thường nhầm lẫn giữa 3 hội chứng này. Trong khi tăng động là chứng rối loạn liên quan đến hành vi, tự kỷ là hội chứng bao gồm khiếm khuyết cả về kém tương tác xã hội, kém giao tiếp và hành vi bất thường thì chậm phát triển là giảm sút về trí lực. Cách dễ dàng để phân biệt được 3 hội chứng này là qua các triệu chứng thường gặp.

Triệu chứng	Trẻ tăng động	Trẻ tự kỷ	Trẻ chậm phát triển
Trí nhớ kém, nói trước quên sau. Trẻ thường không thể nhớ được những sự kiện đơn giản hay những từ, câu nói chỉ vừa mới xảy ra trong thời gian ngắn trước đó.	X		X
Kém kiên trì và cố gắng. Thường xuyên cảm thấy chán nản và bỏ cuộc giữa chừng khi làm một việc hay nhiệm vụ nào đó.	X
Không thể tập trung vào một việc bất kì	X		X
Không giao động bởi các tác nhân bên ngoài, không bị ảnh hưởng, phân tâm bởi những người khác		X
Tập trung rất cao độ vào một việc nào đó		X
Nói nhiều và không ngừng nghỉ, thường nói ngang hoặc chen vào khi người khác đang nói mà không đợi hết lượt	X
Hiếu động và nghịch ngợm quá mức.	X		X
Luôn chân luôn tay, di chuyển khắp nơi và không thể ngồi yên một chỗ nhất định.	X
Nóng nảy, dễ cáu gắt, khó kiểm soát được hành vi và cảm xúc của bản thân	X
Không quan tâm tới cảm xúc của người khác và không thể hiện hoặc khó khăn trong việc thể hiện cảm xúc của bản thân	X	X	X
Lặp đi lặp lại một hành động nào đó quá mức và rập khuôn. Không muốn thay đổi sở thích của mình		X
Khả năng giao tiếp bằng mắt và cử chỉ kém		X	X
Khó khăn trong việc tương tác với mọi người xung quanh		X	X
Phát triển chậm hơn so với bạn bè cùng trang lứa như chậm nói, chậm đi,...		X	X
Lầm lì, chỉ thích chơi một mình, không giao tiếp với người khác		X	X
Trẻ không thích những sự thay đổi của môi trường xung quanh, chỉ thích những thứ quen thuộc. Trẻ sẽ phản ứng dữ dội hoặc hoảng sợ, giận dữ, la hét khi bố mẹ thay đổi vật dụng trong phòng hoặc sắp xếp quần áo, đồ vật của bé không đúng chỗ,…		x
Đập phá đồ đạc, thường xuyên tư gây các thương tích cho bản thân, lặp lại các hành động này nhiều lần		X	X
Xảy ra hiện tượng không thể sử dụng được đồ vật đơn giản, có thể không cầm nắm được đồ vật, không rõ công dụng của các đồ vật hay gặp thường ngày			X
Không ý thức được bản thân, chỉ biết la hét khi phát sinh một nhu cầu căn bản nào đó như đòi ăn, đòi uống,…			X
Chậm hoặc không thể đưa ra quyết định, kể cả những việc đơn giản			X

Trẻ tự kỷ không giao động bởi tác nhân bên ngoài, không bị ảnh hưởng bởi người khác

Trên đây là những dấu hiệu cơ bản để bố mẹ phân biệt được chậm phát triển, tăng động và tự kỷ. Khi con mình có các dấu hiệu nghi mắc 3 hội chứng này, bố mẹ cần tìm hiểu và nên nhờ chuyên gia trong ngành can thiệp cũng như có các lời khuyên phù hợp. Việc tìm đến một trung tâm hay trường học dành cho trẻ chuyên biệt là điều cần thiết để giúp con sớm hòa nhập với cộng đồng cũng như có cơ hội phát triển hơn.

Trẻ tăng động không thể ngồi yên một chỗ, thường luôn tay luôn chân

Được thành lập vào tháng 09/2020, Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Tâm lý - Giáo dục Khai Tâm là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực giảng dạy trẻ chuyên biệt, giúp khơi dậy tiềm năng và đặt nền móng phát triển cho trẻ trong tương lai.

Với 5 năm kinh nghiệm trong các phương pháp chuẩn khoa học, 4 phòng can thiệp cá nhân đạt chuẩn của bộ Khoa học và Công nghệ, 4 chương trình đào tạo chuyên sâu và 8 giáo viên có trình độ chuyên môn cao, Khai Tâm tự hào khi được các phụ huynh tin tưởng giao trọng trách trong việc giảng dạy và chăm sóc con mình.